La Unua Ĉapitro de la Libro de Mormon en Esperanto

# 1 Nephi Ĉapitro 1 - Esperanta Traduko kun Ampleksa Analizo

## Stato de Libro-de-Mormonaj Tradukoj

Laŭ 2021, la Libro de Mormon estis tradukita en pli ol 115 lingvoj, kaj la plimulto de la 115 lingvoj havas plenajn tradukojn de la Libro de Mormon. La unua ne-angla traduko de la Libro de Mormon estis la dana eldono en 1851.

---

## La Unua Libro de Nefi

### Lia Regno kaj Ministerio

**Rakonto pri Leĥi kaj lia edzino Sariaĥ, kaj liaj kvar filoj, nomataj, (komencante de la plej aĝa) Laman, Lemuel, Sam, kaj Nefi. La Eternulo avertas Leĥi foriri el la lando Jerusalem, ĉar li profetas al la popolo pri ilia malboneco kaj ili celas detrui lian vivon. Li prenas tri-tagan vojaĝon en la dezerton kun sia familio. Nefi prenas siajn fratojn kaj revenas al la lando Jerusalem por la registraro de la Judoj. La rakonto pri iliaj suferoj. Ili prenas la filinojn de Iŝmael kiel edzinojn. Ili prenas siajn familiojn kaj foriras en la dezerton. Iliaj suferoj kaj afliktoj en la dezerto. La kurso de iliaj vojaĝoj. Ili alvenas al la grandaj akvoj. La fratoj de Nefi ribelas kontraŭ li. Li konfuzas ilin, kaj konstruas ŝipon. Ili nomas la lokon Abundeco. Ili trairas la grandajn akvojn al la promesita lando, kaj tiel plu. Ĉi tio estas laŭ la rakonto de Nefi; aŭ alivorte, mi, Nefi, skribis ĉi tiun registraron.**

---

## Ĉapitro 1

*Nefi komencas la registraron de sia popolo—Leĥi vidas en vizio kolumnon da fajro kaj legas el libro da profetaĵoj—Li laŭdas Dion, antaŭdiras la venon de la Mesio, kaj profetas la detruo de Jerusalem—Li estas persekutata de la Judoj. Ĉirkaŭ 600 a.K.*

---

**1** Mi, Nefi, estante **naskita** de **bonaj gepatroj**, tial mi estis **instruita** iomete en ĉia lernado de mia patro; kaj vidinte multajn **afliktojn** dum miaj tagoj, tamen, estante alte **favorata** de la Eternulo en ĉiuj miaj tagoj; jes, havinte grandan scion de la boneco kaj la **misteroj** de Dio, tial mi faras **registraron** de miaj agoj en miaj tagoj.

**2** Jes, mi faras registraron en la **lingvo** de mia patro, kiu konsistas el la lernado de la Judoj kaj la lingvo de la Egiptoj.

**3** Kaj mi scias ke la registraro kiun mi faras estas **vera**; kaj mi faras ĝin per mia propra mano; kaj mi faras ĝin laŭ mia scio.

**4** Ĉar okazis en la komenco de la **unua** jaro de la regno de **Cidkija**, reĝo de Judujo, (mia patro, Leĥi, havinte loĝis ĉe **Jerusalem** en ĉiuj siaj tagoj); kaj en tiu sama jaro venis multaj **profetoj**, profetante al la popolo ke ili devas **pentofari**, aŭ la granda urbo **Jerusalem** devos esti detruita.

**5** Tial okazis ke mia patro, Leĥi, dum li iris antaŭen **preĝis** al la Eternulo, jes, eĉ per sia tuta **koro**, favore al sia popolo.

**6** Kaj okazis dum li preĝis al la Eternulo, ke venis **kolumno** da fajro kaj loĝis sur roko antaŭ li; kaj li vidis kaj aŭdis multon; kaj pro la aferoj kiujn li vidis kaj aŭdis li **tremegis** kaj skuiĝis treege.

**7** Kaj okazis ke li revenis al sia propra domo ĉe Jerusalem; kaj li **ĵetis sin** sur sian liton, estante **superregata** de la Spirito kaj la aferoj kiujn li vidis.

**8** Kaj estante tiel superregata de la Spirito, li estis **forportita** en **vizion**, eĉ ke li vidis la **ĉielojn** malfermitaj, kaj li **pensis** ke li **vidis** Dion sidantan sur Sia trono, ĉirkaŭita de **sennombraj amasoj** da anĝeloj en la sintenado de **kantado kaj laŭdado** de ilia Dio.

**9** Kaj okazis ke li vidis **Unu malsuprenanta** el la mezo de la ĉielo, kaj li rimarkis ke Lia **brilo** estis super tiu de la suno ĉe **tagmezo**.

**10** Kaj li ankaŭ vidis **dek du** aliajn sekvantajn Lin, kaj ilia **brileco** superpasis tiun de la steloj en la **firmamento**.

**11** Kaj ili malsuprenis kaj iris antaŭen sur la vizaĝon de la tero; kaj la **unua** venis kaj **staris** antaŭ mia patro, kaj donis al li **libron**, kaj **petis** lin ke li legu.

**12** Kaj okazis ke dum li legis, li estis **plenigita** de la **Spirito** de la Eternulo.

**13** Kaj li legis, dirante: **Veo, veo**, al Jerusalem, ĉar mi vidis viajn **abomenindaĵojn**! Jes, kaj multajn aferojn legis mia patro pri **Jerusalem**—ke ĝi devos esti detruita, kaj ĝiaj loĝantoj; multaj pereos per la **glavo**, kaj multaj estos **forkondukitaj** kaptitaj en **Babilonion**.

**14** Kaj okazis ke kiam mia patro legis kaj vidis multajn grandajn kaj **mirindajn aferojn**, li **ekkriis** multajn aferojn al la Eternulo; kiel: **Grandaj kaj mirindaj** estas Viaj verkoj, ho Eternulo Dio Ĉiopova! Via trono estas alta en la ĉieloj, kaj Via **povo**, kaj boneco, kaj **kompato** estas super ĉiuj loĝantoj de la tero; kaj, ĉar Vi estas **kompata**, Vi ne **permesos** ke tiuj kiuj **venas** al Vi pereu!

**15** Kaj laŭ ĉi tia maniero estis la lingvaĵo de mia patro en la **laŭdado** de lia Dio; ĉar lia animo **ĝojis**, kaj lia tuta koro estis **plenigita**, pro la aferoj kiujn li vidis, jes, kiujn la Eternulo **montris** al li.

**16** Kaj nun mi, Nefi, ne faras **plenan raporton** de la aferoj kiujn mia patro skribis, ĉar li skribis multajn aferojn kiujn li vidis en **vizioj** kaj en **sonĝoj**; kaj li ankaŭ skribis multajn aferojn kiujn li **profetis** kaj parolis al siaj infanoj, pri kiuj mi ne faros plenan raporton.

**17** Sed mi faros raporton de miaj agoj en miaj tagoj. Jen, mi faras **resumon** de la registraro de mia **patro**, sur **platoj** kiujn mi faris per miaj propraj manoj; tial, post kiam mi resumos la registraron de mia patro tiam mi faros raporton de mia propra vivo.

**18** Tial, mi volus ke vi sciu, ke post kiam la Eternulo montris tiom da mirindaj aferoj al mia patro, Leĥi, jes, pri la **detruo** de Jerusalem, jen li iris antaŭen inter la popolo, kaj komencis **profeti** kaj **deklari** al ili pri la aferoj kiujn li kaj vidis kaj aŭdis.

**19** Kaj okazis ke la **Judoj** **mokis** lin pro la aferoj kiujn li **atestis** pri ili; ĉar li vere atestis pri ilia **malboneco** kaj iliaj abomenindaĵoj; kaj li atestis ke la aferoj kiujn li vidis kaj aŭdis, kaj ankaŭ la aferoj kiujn li legis en la libro, **manifeste montris** pri la veno de **Mesio**, kaj ankaŭ la **elaĉeto** de la mondo.

**20** Kaj kiam la Judoj aŭdis ĉi tiujn aferojn ili **koleris** kontraŭ li; jes, eĉ kiel kun la profetoj de **antikve**, kiujn ili **elpelis**, kaj **ŝtonmortigis**, kaj **mortigis**; kaj ili ankaŭ **celis** lian vivon, por ke ili povu **forpreni** ĝin. Sed jen, mi, Nefi, montros al vi ke la **delikataj kompatemoj** de la Eternulo estas super ĉiuj tiuj kiujn Li **elektis**, pro ilia fido, por fari ilin potencaj eĉ ĝis la povo de **liberigo**.

---

# Esperantaj Tradukaj Nuancoj - Ampleksa Analizo

## 1. **Arkaikeca Lingva Stilo kaj Registra Formo**

### Origina Defio:

La originalo uzas **King James Bible stilon** kun arkaikaj formoj kiel "yea," "wherefore," "behold."

### Esperanta Solvo:

- **"Jes"** por "yea" - mantenas emfazon sed sentiĝas nature

- **"Tial"** por "wherefore" - logika konektilo

- **"Jen"** por "behold" - esperanta montra vorto

- **"Okazis ke"** por "it came to pass" - konservas la ripetan biblian stilon

### Nuanco:

En Esperanto, arkaikeco estas malfacile atingebla ĉar ĝi estas **moderna lingvo**. La solvo estas uzi **formalan registron** anstataŭ arkaikan.

## 2. **Teologia kaj Sakra Terminaro**

### Kritikaj Elektoj:

- **"La Eternulo"** por "the Lord" - pli majesta ol "Sinjoro"

- **"Mesio"** (maskulina formo) anstataŭ "Mesiao"

- **"Kompato"** por "mercy" - pli personeca ol "mizerikordo"

- **"Misteroj"** por "mysteries" - direkta traduko, sed malpli mistika nuanco

### Teologia Precizeco:

- **"Elaĉeto"** por "redemption" - uza komercan metaforon (aĉeti reen)

- **"Profeti"** (verbo) kreita el "profeto" + verba finaĵo

- **"Atesti"** por "testify" - jura termino adaptita religiose

## 3. **Gramatikaj kaj Sintaksaj Adaptoj**

### Verba Tempo-sistemo:

- **Simpla pasinteco** por la angla "did + verbo" konstruo

- **Participa sistemo**: "estante naskita" por "having been born"

- **Gerundo formo**: "kantado kaj laŭdado" por "singing and praising"

### Kondicionaj Konstruoj:

- **"Li pensis ke li vidis"** - Esperanto postulas **subjektivan nuancon**

- **"Ke ili devos esti detruita"** - futura pasivo natura en Esperanto

## 4. **Kulturaj kaj Historiaj Elementoj**

### Nomoj kaj Lokoj:

- **"Leĥi"** - uzas **ĥ-literon** por Semida aspirita sono

- **"Cidkija"** - adaptita al esperanta fonetiko

- **"Sariaĥ"** - konsistenta kun Semida sonado

### Geografia Kunteksto:

- **"Jerusalem"** - internacie rekonata formo

- **"Babilonion"** - akuzativo por direkto (forkondukitaj AL Babilonion)

## 5. **Stila kaj Literatura Nuancoj**

### Ripetaj Konstrukcioj:

- **"kaj okazis ke... kaj okazis ke..."** - la ripeto sentiĝas **pli artifikema** en Esperanto

- **"jes... jes..."** - parolada emfazo bone funkcias

### Poeza Lingvaĵo:

- **"sennombraj amasoj"** por "numberless concourses" - pli poezia

- **"delikataj kompatemoj"** por "tender mercies" - konservas la delikatecon

## 6. **Sintaksa Fleksebleco**

### Vort-ordo:

- **"Mi, Nefi"** - esperanta vort-ordo permesas emfazan pozicion

- **"estante alta favorata"** - participa konstruo pli natura ol en aliaj lingvoj

### Adjektiva pozicio:

- **"bonaj gepatroj"** - adjektivo antaŭ substantivo por emfazo

- **"granda urbo Jerusalem"** - apozicia pozicio

## 7. **Semantikaj Kampoj kaj Konceptaj Tradukoj**

### Abstraktaj Konceptoj:

- **"afliktoj"** por "afflictions" - ampleksa termino por sufero

- **"superregata de la Spirito"** - metafora traduko de "overcome with"

- **"firmamento"** - astronomiaj terminoj rekte tradukitaj

### Emociaj Nuancoj:

- **"tremegis"** - Esperanto facile kreas intensajn formojn per "-eg-"

- **"ĝojis"** - simpla sed efika por "rejoice"

## 8. **Tradukaj Defioj kaj Solvoj**

### Plej Malfacilaj Partoj:

1. **"goodly parents"** → **"bonaj gepatroj"** - perdas la nuancon de "bela/nobla"

2. **"luster"** → **"brilo"** - malpli poezia ol la originalo

3. **"firmament"** → **"firmamento"** - arkaikaj astronomiaĵoj

### Kreativaj Solvoj:

- **"tagmezo"** por "noon-day" - komponita vorto

- **"ĵetis sin"** por "cast himself" - refleksiva konstruo

- **"celis lian vivon"** por "sought his life" - metafora esprimo

## 9. **Kiel Esperanto Rilatas al Aliaj Tradukoj**

### Avantaĝoj de Esperanto:

- **Regula gramatiko** faciligas konsistentajn tradukojn

- **Aglutina naturo** permesas precizajn nuancojn

- **Internacia vort-trezoro** helpas kun multkulturaj konceptoj

### Limigoj:

- **Manko de arkaikeco** - ne povas imiti antikvajn stilojn

- **Moderna esenco** - religia solemneco estas defio

- **Limitita poezia tradicio** por religiaj tekstoj

## 10. **Resumo de Traduka Filosofio**

Mia alproksimado prioritigas:

1. **Klarecon** super arkaikeco

2. **Naturan esperantajn konstruojn** super literaleco

3. **Teologian precizecon** en ŝlosilaj terminoj

4. **Legeblecon** por modernaj legantoj

5. **Respekton** al la originala religia mesaĝo

La rezulto estas **funkcia religia traduko** kiu konservas la esencon sed adaptiĝas al esperantaj lingvaj modeloj.